aQuilo

16 желтоқсанда Қазақстан Республикасында мемлекеттік мереке - Тәуелсіздік күні атап өтіледі

Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі және Мемлекеттік Егемендігі туралы заң 1991 жылғы 16 желтоқсанда қабылданды.

Халықаралық балаларды қорғау күні

Халықаралық балаларды қорғау күні – балалардың құқықтары мен әл-ауқатын қорғайтын халықаралық мереке. Ол 1949 жылы Парижде өткен Халықаралық демократиялық әйелдер федерациясы конгресінің шешімімен 1 маусымда атап өтіледі. Негізгі мақсаты – балаларға қатысты мәселелерге назарын аудару және олардың өмір сүру, білім алу және қорғалу құқықтарын еске салу.Қазақстанда бұл мереке 1950 жылдан бері 1 маусыма тойланып келеді. Мемлекет балалар құқықтарын қорғалған халықаралық құжаттарды ратификациялап, ұлттық заңдар арқылы қорғаныс жүргізеді. Мереке аясында балаларға арналған іс-шаралар өткізіледі, соның ішінде денсаулық сақтау саласында қосымша шаралар ұйымдастырылады.Балаларды қорғау күніне орай,емханамызда 29.05.2025ж. балалар бөлімінде скринингтік тексерулер жүргізілді.

«Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсына қатысуға өтінімдер қабылдау басталды.

Құрметті қала тұрғындары! «Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсының 1-ші кезеңіне (аудандық) құжаттар қабылдау басталды. «Мерейлі отбасы» ұлттық конкурсы адамгершілік құндылықтарын жаңғыртуға және отбасы мен некенің (ерлі-зайыптылықтың) жағымды үлгісін дәріптеуге, отбасы мәртебесін арттыруға бағытталған.

Конкурсты өткізудің мақсаты:

1) отбасы институтын, адамгершілікті, руханиятты нығайту, жауапты ерлі-зайыптылықтың маңызын тану;

2) ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігін арттыру;

3) отбасылық құндылықтарды, кәмелетке толған балалардың еңбекке қабілетсіз және егде жастағы ата-аналарына қамқорлығын дәріптеп, кеңінен насихаттау;

4) қазақстандық отбасының жағымды имиджін насихаттау.

Жедел ішек инфекциясы (ЖІИ)

Жедел ішек инфекциялары (ЖІИ) – асқорыту жолдарын басым зақымдайтын түрлі микроағзалармен, қарапайымдылармен, бактериялармен, вирустармен қоздырылатын жұқпалы аурулардың үлкен тобы.

Инфекция көзі – ауру адам немесе ЖІИ қоздырғыштарын тасымалдаушы. Жұқпалы кезең – ауру белгілері пайда болған сәттен бастап, барлық симптомдық кезең бойы жалғасады, ал вирустық инфекциялар кезінде – сауығудан кейін 2 аптаға дейін созылады.

Негізгі жұғу механизмі – нәжіс-ауыз арқылы (қоздырғыш ауызға нәжістің ұсақ бөлшектерімен түскенде), тағам, су және тұрмыстық байланыс арқылы беріледі; өте сирек – ауа-тозаң арқылы.

Жұғу факторлары: тағам, су, тұрмыстық заттар, ойыншықтар, ауру адамның нәжісімен ластанған заттар, кейбір инфекцияларды тасымалдауда жәндіктердің (шыбын, тарақан) рөлі бар.

Инфекцияларға тән белгілер:
- дене қызуының көтерілуі;
- жүрек айну, құсу;
- іштің ауыруы;
- іш өту; ішектегі артық газ (метеоризм).

Жеке ішек инфекциялары:
- Дизентерия – тоқ ішекті басым зақымдайтын жұқпалы ауру.
- Қуықтық сүзек – ішектің лимфа жүйесін басым зақымдайтын, жалпы улану мен бөртпемен өтетін жедел ішек инфекциясы.
- Ротавирустық инфекция – гастроэнтерит түрінде өтетін, ротавирустар қоздыратын жедел ішек ауруы.

Азық-түлік арқылы болатын уланулардың (инфекциялардың) алдын алуға арналған 10 «алтын» ереже:
1. Қауіпсіз азық-түлікті таңдаңыз.
2. Тағамды мұқият әзірлеңіз.
3. Дайын тағамды дереу тұтыныңыз.
4. Тағамды дұрыс сақтаңыз.
5. Алдын ала дайындалған тағамды қайта жақсылап қыздырыңыз.
6. Шикі және дайын өнімдерді араластырмаңыз.
7. Қолды жиі жуыңыз.
8. Аспаздық кеңістікті таза ұстаңыз.
9. Тағамды жәндіктерден, кеміргіштерден және басқа жануарлардан қорғаңыз.
10. Таза суды пайдаланыңыз.

Алғашқы белгілер байқалса, өздігінен емделмей, дәрігерге жүгініңіз!

2025 жылғы 2-8 маусым аралығында ШЖҚ «№1 қалалық емхана» КМК-да және бүкіл республика бойынша жедел ішек инфекцияларының алдын алу онкүндігі өтуде.

Онкүндік аясында емханада келесі іс-шаралар ұйымдастырылды:
1. 4 маусым – Ашық есік күні, бейінді мамандарды тарта отырып, ЖІИ және олардың алдын алу, жеке гигиена ережелері туралы сенімді ақпарат беру.
2. Мектеп жанындағы жазғы лагерьлерде балаларға «Жеке бас гигиенасы ережелері», «Көңілді старттар» тақырыбында әңгімелер.
3. Балабақшаларда «Таза қолдар» тақырыбында танымдық ойындар.
4. Жүкті әйелдерге, аналарға арналған сабақтар (КРР, КПС) – ЖІИ туралы және алдын алу шаралары бойынша ақпарат беру.
5. Дәрігерлер мен медбикелерге арналған «Жедел ішек инфекциясы» тақырыбында семинар.

"ШЖҚ" КМК "№1 қалалық емхана"

Мемлекеттік рәміздер күні

1992 жылғы 4 маусымда Қазақстанда тәуелсіз республиканың жаңа мемлекеттік рәміздері алғаш рет бекітілді. Бұл күн ел тарихында мәңгіге жаңа мемлекеттік рәміздердің – Тудың, Елтаңбаның және Әнұранның дүниеге келген күні болып қалады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы

Қазақстан Республикасының мемлекеттік туы — ортасында күн бейнесі мен оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген көгілдір түсті тік төртбұрышты мата. Тудың сабының жанында ұлттық өрнек бейнеленген тік жолақ орналасқан. Күннің, оның шапағының, қыранның және ұлттық өрнектің бейнелері алтын түсті.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік туының авторы – Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Шәкен Ниязбеков.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасы

Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасы дөңгелек пішінді және көгілдір фонда шанырақ бейнесінен тұрады, одан күн шапағы тәрізді уықтар тарайды. Шанырақтың оң және сол жағында мифтік қанатты тұлпарлар бейнеленген. Елтаңбаның жоғарғы бөлігінде көлемді бесбұрышты жұлдыз, ал төменгі бөлігінде «Қазақстан» жазуы орналасқан. Жұлдыздың, шанырақтың, уықтардың, мифтік тұлпарлардың және «Қазақстан» жазуының түсі – алтын түсті.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасының авторлары – белгілі сәулетшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұраны

Қазақстанның әнұраны, бұрынғы атауы «Менің Қазақстаным» әні, Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2006 жылғы 6 қаңтарда Парламенттің шешімімен бекітілді. Алғаш рет ол 2006 жылғы 11 қаңтарда Мемлекет басшысының салтанатты инаугурациясында орындалды.
Музыкасы – композитор Шәмші Қалдаяқовтікі, сөзі – Жұмекен Нәжімеденов пен Нұрсұлтан Назарбаевтікі.

Іс-шаралар:

№1 қалалық емхананың қызметкерлері Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздеріне арналған іс-шараға қатысты. Бұл іс-шара мемлекеттік рәміздерді насихаттауға және оларға құрмет көрсетуге бағытталған.

- №67 балабақшада (ДДУ) құлақ-мұрын-тамақ дәрігері, педиатр, педагог-психолог, хирург, невропатолог мамандардың қатысуымен Ашық есік күні өтті.

- Поликлиникада қызметкерлерге арналған «Қазақстанның мемлекеттік рәміздері және оның даму тарихы» тақырыбында тақырыптық сабақ өткізілді.

- Ұйымдарда «Қан қысымыңды, қант пен холестерин деңгейіңді біл!» ұранымен акция өткізілді.

26 маусым – бүкіл әлем Халықаралық нашақорлыққа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес күнін атап өтеді.

Бұл халықаралық күн 1987 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының шешімімен есірткіні теріс пайдалану мәселесіне қарсы күрес жүргізудегі жаһандық қоғамдастықтың шешімділігін көрсету үшін белгіленді.

Осы күннің мақсаты – қоғамның назарын нашақорлықтың жаһандық проблемасына, оның салдарына және оны еңсеруге бағытталған шараларға аудару. Есірткіні теріс пайдалану және олардың заңсыз айналымы бүкіл әлем бойынша миллиондаған адамның денсаулығы мен әл-ауқатына ауыр әсер етеді.

Кампанияның мақсаты – есірткіні қолданатын адамдарға құрметпен және жанашырлықпен қараудың маңыздылығын түсіндіру; барлығына ғылыми негізделген ерікті қызметтерді ұсыну; жазалауға балама жолдарды ұсыну; алдын алу, ауруды ерте анықтау және есірткіге тәуелді адамдарға көрсетілетін медициналық көмектің сапасын арттыру туралы хабардар ету.

Сондай-ақ, бұл кампания есірткі қолданатын адамдарға қатысты стигма мен кемсітушілікпен күресуге, оларға құрметпен және бейтарап көзқараспен қарауды насихаттауға бағытталған.

ЕСІРТКІ ҚОЛДАНУ ТУРАЛЫ БЕС МИФ

Есірткі туралы көптеген мифтер бар, әсіресе оның «қауіпсіздігі» туралы – яғни, денсаулыққа зиян келтірмей немесе заңмен мәселеге ұшырамай «көңіл көтеруге» болады деген жалған түсініктер.

МҰНДАЙ ҚАУІПТІ ҚИЯЛДАР КӨПТЕГЕН АДАМДАРДЫҢ ТАҒДЫРЫН ЖОЙҒАН.

БІРІНШІ МИФ: «ЕСІРТКІ ҚАБЫЛДАУ НЕМЕСЕ ҚАБЫЛДАМАУ – ӘРКІМНІҢ ЖЕКЕ ІСІ»;
ЕКІНШІ МИФ: «ӨМІРДЕ БАРЛЫҚ НӘРСЕНІ КӨРУ КЕРЕК – ЕСІРТКІ ДЕ СОНЫҢ ІШІНДЕ»;
ҮШІНШІ МИФ: «МЕН НАШАҚОР БОЛУДЫ ОЙЛАП ЖҮРГЕН ЖОҚПЫН – ЖАЙ ҒАНА КЕЙДЕ КӨҢІЛ КӨТЕРГІМ КЕЛЕДІ»;
ТӨРТІНШІ МИФ: «МЕДИЦИНАДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЕСІРТКІЛЕР ЗИЯНСЫЗ»;
БЕСІНШІ МИФ: «НАШАҚОРЛЫҚ – МЕНІ МҮЛДЕ ҚАТЫСТЫ ЕМЕС МӘСЕЛЕ».

Адамдарды есірткіні алғаш рет қолдануға итермелейтін себептер – іш пысу, күйзеліс, өмірдегі бос кеңістік және жаңа нәрсе байқап көруге деген ниет.

Мұндай сезімдер көбінесе есірткі затын оңай алуға болатын ортада – мысалы, түнгі клубтарда – жиі байқалады.

Мұндай ортада тек темекі шегу мен алкоголь қолдану ғана емес, есірткі қабылдау да «қалыпты» болып саналады. Осылайша, адам өзін «ортаға сіңіру» үшін есірткіні бірге байқап көреді. Бұл жүйелі қолдануға және нашақорлыққа алып келуі мүмкін.

Нашақорлық – бұл ең алдымен тұлғаның толық жойылуы, физикалық денсаулықтың бұзылуы және көбіне өлімге дейін алып келетін ауыр дерт. Есірткі адамды физикалық әрі рухани тұрғыдан толықтай басқарып, жаншып тастайды.

Нашақорлықтың таралуын болдырмауға бағытталған шаралар:

Мемлекеттік деңгейде есірткіге тәуелділіктің алдын алу екі компоненттен тұрады:
1. Есірткілердің таралуын шектеу бойынша шаралар;
2. Бұқаралық ақпарат құралдары және әлеуметтік институттар арқылы жүргізілетін нашақорлыққа қарсы үгіт-насихат.

2025 жылдың 1 маусымы мен 1 шілдесі аралығында Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күніне орай ШЖҚ «№1 қалалық емхана» КМК-де келесі іс-шаралар өткізілді:

1. №4, 12, 19, 28, 52 мектептеріндегі мектеп жанындағы жазғы лагерьлерде балалармен «Соқыр және жолбасшы», «Бас тарту» ойындары өткізілді, сондай-ақ балалар «Мен салауатты өмір салтын қолдаймын!» тақырыбында асфальтта сурет салды.
2. Дәрігер-наркологтың қатысуымен дәрігерлер мен медбикелерге арналған «Есірткіге – жоқ де!» тақырыбында семинар өткізілді.
3. «Қауіп жанымызда. Нашақорлық. Ол туралы не білуіміз керек?» тақырыбында тұрғындармен емханада және учаскеде алдын алу әңгімелері жүргізілді.
4. №4, 12, 19, 28, 52 мектептеріндегі жазғы лагерьлерде оқушылар арасында «Бірлікпен, батылдықпен, оптимизммен – салауатты өмір салты үшін!» ұранымен алдын алу және спорттық іс-шаралар өткізілді.

«Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алу»

Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық мәселелері мен проблемалары әрқашан Қазақстан Республикасының қылмыстық-құқықтық саясатында маңызды орын алып келді. Бұл мәселелерді шешу көбіне еліміздің халықаралық қатынастарына байланысты айқындалды.

Көптеген мемлекеттерде, соның ішінде Қазақстан Республикасында да, әйелдер мен ерлерге қоғамдық, әлеуметтік және саяси өмірдің барлық салаларында тең мүмкіндіктер заң жүзінде бекітілген.

Сарапшылардың мәліметіне сәйкес, Қазақстан гендерлік теңдік деңгейі бойынша Орталық Азияда алдыңғы қатарда. Республикада әйелдердің білім алуы үшін барлық жағдайлар жасалған.

2009 жылы Қазақстанда «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы» Заң қабылданды. Бұл заң әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың құқықтық анықтамасының бастамасы болды. Қылмыстық заңнамада да әйелдердің өмірі мен денсаулығын қорғауға бағытталған ережелер қамтылған.

2016 жылы Қазақстан Республикасында 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасы бекітілді. Барлық осы нормативтік актілер әйелдердің құқықтарын қорғау жөніндегі БҰҰ құжаттарында белгіленген халықаралық қағидаттарға негізделген.

«Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы» Заңда тұрмыстық зорлық-зомбылықтың белгілерін сипаттайтын негізгі ұғымдар мен отбасындағы зорлық-зомбылықтың алдын алуға уәкілетті мекемелердің тізбесі көрсетілген. Бұл заң 2024 жылдың тамыз айында жаңартылды.

Әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау және олардың құқықтарын сақтау бойынша қабылданған шараларға қарамастан, Қазақстанда отбасылық-тұрмыстық сипаттағы құқықбұзушылықтар саны артып келеді, әйелдер құрбанына айналатын резонансты қылмыстар орын алуда.

Мұндай жағдайлардың көпшілігі некеде орын алады, ал әйелдерге қол көтеру және оларды қорлау көбінесе олардың заңды жұбайлары тарапынан жасалады. Әкімшілік және қылмыстық сипаттағы барлық тіркелген жағдайлардың 99%-ы физикалық зорлық-зомбылықты: соққы, дене жарақаты, азаптау, өлтіру, ұрлау және басқа да әрекеттерді қамтиды. Бұл құқықбұзушылықтар істер материалдарында психологиялық және жыныстық зорлық-зомбылық фактілерімен қатар жүреді.

Алайда, мәселе мынада: әйелдер әлі де ер адамдар тарапынан өте қатал, зорлау мен өлтіруге дейін жететін тұрақты зорлық-зомбылықтың нысанасы болып қалуда.

ШЖҚ «Қалалық №1 емхана» КМК-де №19 жалпы білім беретін мектептің директоры Иманғалиева Айымгүл Даурбекқызы «Әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықты жоюдың алдын алу» атты семинар өткізді.

1 маусым – Халықаралық балаларды қорғау күні

«Дәрігер – балалардың жанашыры»

Балаларды қорғау күні – жаздың алғашқы күніне сәйкес келетін, ең маңызды халықаралық әлеуметтік мерекелердің бірі. Бұл мереке 1950 жылдан бері бүкіл әлемде аталып өтеді. Оның өткізілуі туралы шешімді 1949 жылдың қарашасында Халықаралық демократиялық әйелдер федерациясы арнайы сессияда қабылдаған. БҰҰ бұл бастаманы қолдап, балалардың құқықтарын, өмірі мен денсаулығын қорғауды өз қызметінің басым бағыттарының бірі деп жариялады.

Қазақстан Республикасында бұл мереке кең көлемде атап өтіледі. Мектеп оқушылары үшін сүйікті мезгіл – жазғы демалыс жақындап келеді. Мектептерде және мектепке дейінгі балалар мекемелерінде дәстүрлі түрде спорттық жарыстар, байқаулар, концерттер, бірлескен фильмдер көру және басқа да көңіл көтеру шаралары ұйымдастырылады.

Жақсы дәстүрді жалғастыра отырып, қалалардың алаңдарында және саябақтарында балалар сурет байқаулары өткізіледі. Балалар асфальтқа күн, бейбіт аспан, қол ұстасқан ана мен әкені салады. Ата-аналар бұл күнді баламен бірге өткізіп, қолжетімді ойын-сауық арқылы оған мерекелік көңіл-күй сыйлауға тырысады.

Халықаралық балалар күнінің тағы бір ерекшелігі – өзінің туының болуы. Жасыл фонда Жер шары бейнеленген, оның айналасында қол ұстасқан түрлі-түсті бала мүсіндері орналасқан.

Халықаралық балаларды қорғау күні аясында ШЖҚ КМК «№1 қалалық емханада» келесі іс-шаралар өткізілді:

• №19 мектеп оқушылары үшін мамандардың (невропатолог, офтальмолог, жалпы тәжірибелік дәрігер, педагог-психолог, ЛОР-дәрігер, хирург, эндокринолог) қатысуымен көшпелі кешенді профилактикалық тексеру;

Мектеп жанындағы лагерьлерде келесі тақырыптарда әңгімелер өткізілді: мектеп оқушыларының дұрыс тамақтануы, жіті ішек инфекциясы